ສະພາບລວມ
ຍີ່ປຸ່ນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດພັດທະນາແລ້ວ ທີ່ເຂົ້າຮ່ວມໃນໂຄງການໃຫ້ສິດທິພິເສດທາງການຄ້າແບບທົ່ວໄປ (GSP) ແກ່ປະເທດກຳລັງພັດທະນາ, ດ້ອຍພັດທະນາ ແລະ ອານາເຂດພາສີເອກະລາດ ພາຍໃຕ້ຂໍ້ລິເລີ່ມຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດເພື່ອການຄ້າ ແລະ ການພັດ ທະນາ (UNCTAD) ນັບແຕ່ປີ 1971 ເປັນຕົ້ນມາ. ລະບົບສິດທິພິເສດໄດ້ຮັບການປັບປຸງຫຼາຍຄັ້ງ ແລະ ຄັ້ງຫຼັງສຸດແມ່ນ ໃນປີ 2011 ໂດຍມີທັງໝົດ 151 ປະເທດ/ອານາເຂດພາສີເອກະລາດໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກລະບົບສິດທິພິເສດທາງການຄ້າຂອງຍີ່ປຸ່ນ. (ລາຍລະອຽດກົດເບິ່ງທີ່ນີ້)
ລະບົບສິດທິພິເສດ
ສິດທິພິເສດທາງການຄ້າແບບທົ່ວໄປ (Generalized System of Preferences: GSP) ຂອງຍີ່ປຸ່ນ ແບ່ງອອກເປັນ 2 ຮູບແບບ ດັ່ງນີ້:
ສິດທິພິເສດດ້ານພາສີແບບທົ່ວໄປ (General Preferential Tariff (GPT) treatment)
ເປັນສິດທິພິເສດທີ່ໃຫ້ແກ່ປະເທດກຳລັງພັດທະນາຫຼາຍກວ່າ 90 ປະເທດໂດຍການຍົກເວັ້ນ ຫຼື ຫຼຸດ ຜ່ອນອັດຕາພາສີ ລົງຈາກອັດຕາປົກກະຕິ (MFN) ຊຶ່ງກວມເອົາສິນຄ້າປະມານ 3,550 ລາຍການ ໂດຍແບ່ງເປັນສິນຄ້າກະສິກຳ 400 ລາຍການ ແລະ ສິນຄ້າອຸດສາຫະກຳ 3,150 ລາຍການ.
ສິດທິພິເສດແບບພິເສດສຳລັບປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (Special preferential treatment for LDCs)
ສຳລັບປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ ແມ່ນໄດ້ຮັບນະໂຍບາຍທີ່ດີກວ່າປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ໂດຍໄດ້ຮັບການຍົກເວັ້ນອັດຕາພາສີ ແລະ ບໍ່ມີການຈຳກັດໂກຕາ ສຳລັບສິນຄ້າທຸກລາຍການສິນ ຄ້າ. ສປປ ລາວ ກໍ່ແມ່ນໜຶ່ງໃນກຸ່ມປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ ສະນັ້ນຈຶ່ງໄດ້ຮັບນະໂຍບາຍໃນຂອບນີ້.
ນອກຈາກສິດທິພິເສດທາງການຄ້າແບບທົ່ວໄປແລ້ວ, ການສົ່ງອອກຈາກ ສປປ ລາວ ໄປ ຍັງຍີ່ປຸ່ນ ຍັງສາມາດໄດ້ຮັບສິດທິພິເສດໃນຂອບສັນຍາການຄ້າເສລີອາຊຽນ-ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ອີກ ຊຶ່ງຈະມີການສັງລວມຂໍ້ມູນຕ່າງຫາກ.
ລະບຽບແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ (Rules of Origin: ROO)
ສິນຄ້າຈາກ ສປປ ລາວ ທີ່ຈະຂໍການຍົກເວັ້ນພາສີພາຍໃຕ້ລະບົບສິດທິພິເສດທາງການຄ້າ ຂອງຍີ່ປຸ່ນ ຕ້ອງປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ ດັ່ງນີ້:
1. ເປັນສິນຄ້າທີ່ໄດ້ມາ ຫຼື ຜະລິດຂຶ້ນໂດຍນຳໃຊ້ວັດຖຸດິບຈາກພາຍໃນປະເທດທັງໝົດ (Wholly Obtained or Produced: WO) ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວແມ່ນສິນຄ້າກະສິກຳ (ພືດ, ສັດ), ຜະລິດຕະພັນກະສິກຳແປຮູບ ແລະ ແຮ່ທາດ ໆລໆ.
2. ສິນຄ້າທີ່ຜະລິດໂດຍການນຳໃຊ້ວັດຖຸດິບນຳເຂົ້າ ຈະຕ້ອງປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂການແປຮູບຢ່າງພຽງພໍ (Substantial Transformation) ທີ່ໄດ້ກຳນົດສຳລັບສິນຄ້າແຕ່ລະລາຍການ ຄື:
1). ການປ່ຽນລະຫັດພາສີ (Change in Tariff Heading: CTH) ລະດັບ 4 ຕົວເລກ; ຫຼື
2). ການສ້າງມູນຄ່າເພີ່ມ; ຫຼື
3). ການຜະລິດສິນຄ້າຕາມຂະບວນການສະເພາະ ເຊັ່ນ: ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ, ຜະລິດຕະພັນເຄມີ ແລະ ອື່ນໆ.
ການສະສົມແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ (Cumulation)
ຍີ່ປຸ່ນ ອະນຸຍາດໃຫ້ທຸກປະເທດທີ່ໄດ້ຮັບສິດທິພິເສດທາງການຄ້າຂອງຍີ່ປຸ່ນ ສາມາດນຳໃຊ້ວັດຖຸດິບຂອງຍີ່ປຸ່ນມາສະສົມແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າໄດ້. ນອກນັ້ນ, ຢູ່ໃນອາຊຽນ ມີ 5 ປະເທດສະມາຊິກ ທີ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ສະສົມແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້ານຳກັນ ໄດ້ແກ່: ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ຟິລິປິນ, ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມ. ສ່ວນສປປ ລາວ ແມ່ນບໍ່ໄດ້ຮັບນະໂຍບາຍໃນສ່ວນນີ້.
ການຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ
ສິນຄ້າທີ່ຈະໄດ້ຮັບສິດທິພິເສດ ຕ້ອງແມ່ນສິນຄ້າທີ່ຜະລິດໄດ້ຕາມເງື່ອນໄຂລະບຽບແຫຼ່ງ ກຳເນີດສິນຄ້າຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ແລະ ມີໃບຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າເປັນເອກະສານອ້າງອີງ. ໃບຢັ້ງ ຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າທີ່ນຳໃຊ້ເພື່ອຂໍການຍົກເວັ້ນ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາພາສີພາຍໃຕ້ລະບົບສິດທິພິເສດທາງການຄ້າຂອງຍີ່ປຸ່ນ ແມ່ນ Form A.
Form A ສາມາດພົວພັນເອົາໄດ້ຢູ່ ກົມການນຳເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກ ຫຼື ພະແນກອຸດສາ ຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ ແຂວງ ແລະ ນະຄອນຫຼວງ ຫຼື ເຂດນິຄົມອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ ວຽງຈັນ-ໂນນທອງ. ເອກະສານທີ່ຕ້ອງປະກອບເພື່ອຂໍໃບຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ ປະກອບມີ:
1). ໃບສະເໜີ
2). ໃບຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າທີ່ພິມແລ້ວ
3). ໃບແຈ້ງລາຄາ ແລະ ຫຸ້ມຫໍ່
4). ໃບແຈ້ງພາສີເປັນລາຍລະອຽດ
5). ສຳເນົາໃບຂົນສົ່ງ
6). ໃບບິນຊື້ຂາຍພາຍໃນ (ກໍລະນີມີການເກັບຊື້)
7). ໃບຄິດໄລ່ຕົ້ນທືນການຜະລິດ ຫຼື ໃບຂັ້ນຕອນການຜະລິດສິນຄ້າ (ກໍລະນີນຳເຂົ້າວັດຖຸດິບ)
ຂອບເຂດການນຳໃຊ້
ກໍລະນີສິນຄ້າທີ່ມີມູນຄ່າພາສີບໍ່ສູງ ຫຼື ບໍ່ເກີນ 200,000 ເຢັນ ຫຼື ປະມານ 2,000 ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼື ສິນຄ້າທີ່ນອນຢູ່ໃນບັນຊີຊ້ອນທ້າຍ 7 ແມ່ນບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງຂໍໃບຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງສິນ ຄ້າເພື່ອຂໍຍົກເວັ້ນພາສີ.
ເງື່ອນໄຂດ້ານການຈັດສົ່ງ
ການຈັດສົ່ງ ກໍ່ແມ່ນເງື່ອນໄຂໜຶ່ງທີ່ເອົາມາພິຈາລະນາຕັດສິນການໃຫ້ສິດທິພິເສດ. ຕາມຫຼັກການແລ້ວ, ສິນຄ້າຈະໄດ້ຮັບຍົກເວັ້ນ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາພາສີ ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອໄດ້ມີການຂົນສົ່ງໂດຍກົງຈາກປະເທດຜູ້ສົ່ງອອກ ຫາ ຍີ່ປຸ່ນ.
ກໍລະນີຂົນສົ່ງຜ່ານປະເທດທີສາມ, ສິນຄ້າກໍ່ຈະມີເງື່ອນໄຂໄດ້ຮັບສິດທິພິເສດເຊັ່ນດຽວກັນ ຖ້າຫາກວ່າ:
ກ. ສິນຄ້າບໍ່ໄດ້ມີການດຳເນີນການໃດໆເພີ່ມເຕີມຢູ່ປະເທດທີສາມ ນອກເໜືອຈາກການຄ່ຽນຖ່າຍ ຫຼື ການຝາກສາງຊົ່ວຄາວເພື່ອຈຸດປະສົງດ້ານການຂົນສົ່ງ.
ຂ. ສິນຄ້າຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມດູແລຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ພາສີຂອງປະເທດທີສາມ.
ສະຫຼຸບແລ້ວ: ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ສິດທິພິເສດໃນການສົ່ງອອກໄປຍີ່ປຸ່ນ ຜູ້ສົ່ງອອກລາວຕ້ອງປະຕິ ບັດເງື່ອນໄຂແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ ດັ່ງນີ້: 1) ສິນຄ້າມີແຫຼ່ງກຳເນີດຈາກ ສປປ ລາວ 100% ເຊັ່ນ: ສິນຄ້າກະສິກຳ ແລະ ແຮ່ທາດ; ຫຼື 2) ຖ້າມີການນຳເຂົ້າວັດຖຸດິບທີ່ມີແຫຼ່ງກຳເນີດນອກ ສປປ ລາວ ຕ້ອງປະຕິບັດໄດ້ເງື່ອນໄຂການແປຮູບຢ່າງພຽງພໍ. ນອກນັ້ນ, ຍັງຕ້ອງໄດ້ປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂການຈັດສົ່ງອີກດ້ວຍ.
ຂໍ້ມູນເພີ່ມຕື່ມ:
ທ່ານສາມາດສອບຖາມກ່ຽວກັບລະບົບສິດທິພິເສດທາງການຄ້າ ແລະ ເງື່ອນໄຂແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າໃນການສົ່ງອອກໄປຍີ່ປຸ່ນໄດ້ທີ່:
ພະແນກຄຸ້ມຄອງແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ, ກົມການນຳເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກ,
ກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ:
ເວັບໄຊ້: http://www.laotradeportal.gov.la
ໂທ/ແຟກ: 021-450255, email: [email protected]
ກະລຸນາປະກອບຄວາມຄິດເຫັນຂອງທ່ານຂ້າງລຸ່ມນີ້ ແລະຊ່ວຍພວກເຮົາປັບປຸງເນື້ອຫາຂອງພວກເຮົາ.