ອົງການໄຊເຕັດ (CITES) ໄດ້ອອກປະກາດໃໝ່ກ່ຽວກັບການເພີ້ມທະວີການຄຸ້ມຄອງ ສັດນ້ຳ ສັດປ່າ ແລະ ພືດພັນປ່າ. ( ອະນຸສັນຍາວ່າດວ້ຍການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດ ປະເພດຊະນິດ ສັດປ່າ ແລະ ພືດປາ ທີ່ໄກ້ສູນພັນ) (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). ມີຈຸດປະສົງຫຼັກເພື່ອອະນຸລັກຮັກສາຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ກໍ່ຄື ສັດປ່າ ແລະ ພືດພັນປ່າທົ່ວໂລກບໍ່ໄຫ້ຖືກທຳລາຍຈົນສູນພັນ ຫຼື ຖືກທຳລາຍທີ່ໄກ້ສູນພັນ ຈາກການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດ.
ປະເພດ ແລະ ຊະນິດຂອງອົງການ CITES ອະນຸລັກ ແລະ ສະຫງວນມີ :
- ສັດປ່າປະມານ : 5.000 ຊະນິດ
- ພືດພັນປ່າປະມານ : 28.000 ຊະນິດ
- ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ປະເພດຫວງຫ້າມ ຫຼືບັນຊີ I :
ເປັນຊະນິດທີ່ຫ້າມຄ້າຂາຍໂດຍເດັດຂາດເນື່ອງຈາກວ່າໄກ້ສູນພັນ ຍົກເວັ້ນເພື່ອການສຶກສາວິໄຈ ຫຼື ເພາະພັນ ເຊິ່ງຈະໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈາກປະເທດທີ່ນຳເຂົ້າເສຍກອ່ນ ປະເທດສົ່ງອອກຈຶ່ງຈະອອກໃບອະນຸຍາດສົ່ງອອກໄດ້. ຄື: ກະທິງ,ແຂ້ນ້ຳຈືດ,ແຂ້ນ້ຳເຄັມ,ຊາງອາຊີ,ເສືອ,ນົກຍາງ,ຕົ້ນກວ້ຍໄມ້ຫາຍາກບາງຊະນິດ.
- ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ປະເພດຄຸ້ມຄອງ ຫຼື ບັນຊີ II :
ເປັນປະເພດສັດທີ່ຍັງບໍ່ສູນພັນອະນຸຍາດຄ້າຂາຍໄດ້ແຕ່ຕ້ອງມີການຮັບຮອງ ແລະ ໜັງສືອະນຸຍາດໃຫ້ສົ່ງອອກ ຫຼື ນຳເຂົ້າ ແຕ່ຕອ້ງມີການຄວບຄຸມບໍ່ໃຫ້ເກີດມີຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ຕ້ອງບໍ່ໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕໍ່ການດຳລົງຊີວິດຂອງສັດໃນທຳມະຊາດ ຄື : ເຈຍ, ລີງ,ເໝັ້ນ , ແລະ ອື່ນໆ.
- ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າທົ່ວໄປ ຫຼື ບັນຊີ III :
ເປັນສັດທີ່ຮັບການຄຸ້ມຄອງຕາມກົດໝາຍຂອງປະເທດໃດປະເທດໜຶ່ງໂດຍປະເທດສາມະຊິກຈະຊວ່ຍສອດຄອ່ງຊວ່ຍເຫຼືອ. ຫາກມີການຄ້າຂາຍຕ້ອງມີໜັງສືຮັບຮອງການສົ່ງອອກຈາກປະເທດຖິ່ນກຳເນີດ.
ລະບຽບການປັບປຸງ ແລະ ດັດແກ້ ບັນຊີ I, II, III ຊະນິດສັດປ່າ ແລະ ພືດປ່າ :
ການປັບປຸງດັດແກ້ຊະນິດສັດປ່າ ແລະ ພືດປ່າ ຕາມອານຸສັນຍາ CITES ຈະຕ້ອງສະເໜີດວ້ຍປະເທດພາຄີເທົ່ານັ້ນໂດຍການສະເໜີ ບັນຈຸຖອດຖອນ ຫຼື ດັດແກ້ບັນຊີຊະນິດພັນ ໃນບັນຊີ I ແລະ II ຈະຕອ້ງມີການພິຈະລະນາໃນກອງປະຊຸມ ພາຄີ ອານຸສັນຍາ ( CITES COP ) ໂດຍກອງປະຊຸມຈະຈັດຂຶ້ນໃນທຸກໆ 3 ປີ. ການປຽນແປງດັດແກ້ ສັດ, ພືດ ໃນບັນຊີ I ແລະ II ຈະມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ໃນ 90 ວັນຫຼັງຈາກການປະຊຸມ. ສ່ວນບັນຊີ III ປະເທດພາຄີ ສາມາດແຈ້ງລາຍຊື່ຊະນິດ ສັດ, ພືດ ທີ່ໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງຕາມກົດໝາຍຂອງປະເທດຕົນເພື່ອໃຫ້ບັນຈຸໃນບັນຊີ III ໂດຍມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ໃນ 30 ວັນ ຫຼັງຈາກກອງເລຂາໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ປະເທດພາຄີ. ນອກຈາກນີ້ປະເທດພາຄີ ສາມາດແຈ້ງສະຫງວນສິດທີ່ຈະບໍ່ປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂຕາມອະນຸສັນຍາກ່ຽວກັບການຄ້າຊະນິດ ສັດປ່າ ແລະ ພືດປ່າ ຊະນິດໃດຊະນິດໜຶ່ງໃນບັນຊີອານຸສັນຍາຂອງ CITES ໄດ້. ໂດຍໃນກໍລະນີ ສັດ,ພືດ ໃນບັນຊີ I ແລະ II ສາມາດສະຫງວນສິດໄດ້ ເຊິ່ງປະເທດດັ່ງກ່າວນັ້ນ ເຂົ້າເປັນພາຄີ ໃນອະນຸສັນຍາ ຫຼື ພາຍໃນ 90 ວັນຫຼັງຈາກການຮັບຮອງແກ້ໄຂບັນຊີ.
ການນຳເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກ ຊະນິດສັດປ່າແລະພືດປ່າ ຕາມອານຸສັນຍາ ຈະຖືກຄວບຄຸມໂດຍເລຂາທິການ CITES ໂດຍມີການຕັ້ງສູນບັນທຶກ ແລະ ວິເຄາະຂໍ້ມູນການນຳເຂົ້າແລະສົ່ງອອກຊະນິດ ສັດປ່າ ແລະ ພືດປ່າລະຫ່ວາງປະເທດ ພາຄີ ຫາກມີບັນຫາ ຫຼື ຂໍ້ສົງໄສ CITES ຈະຕິດຕໍ່ຄະນະກຳມະການຝ່າຍຮັບຜິດຊອບວຽກງານຂອງປະເທດຜູ້ສົ່ງອອກ ຫຼື ນຳເຂົ້າ ຜູ້ສົ່ງອອກຕ້ອງນຳສິນຄ້າດັ່ງກ່າວໃຫ້ຄະນະເຈົ້າໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຂອງປະເທດນັ້ນ ໃຫ້ກວດສອບເພື່ອອອກໃບອານຸຍາດ CITES ຊຶ່ງຄະນະເຈົ້າໜ້າທີ່ຝ່າຍປະຕິບັດງານຈະປະສານງານກັບຄະນະຝ່າຍເຈົ້າໜ້າທີ່ວິຊາການເພື່ອປຶກສາ ແນະນຳ ແລ້ວຈຶ່ງດຳເນີນງານອະນຸຍາດໃຫ້ຜູ້ສົ່ງອອກເພື່ອສະແດງຕໍ່ດ່ານ ພາສີ ຂາເຂົ້າ ແລ້ວໄປຜ່ານຄະນະເຈົ້າໜ້າທີ່ປະຕິບັດງານຂອງປະເທດຜູ້ນຳເຂົ້າເພື່ອສົ່ງອອກໃບອະນຸຍາດໃຫ້ຜູ້ນຳເຂົ້າ.
ກະລຸນາປະກອບຄວາມຄິດເຫັນຂອງທ່ານຂ້າງລຸ່ມນີ້ ແລະຊ່ວຍພວກເຮົາປັບປຸງເນື້ອຫາຂອງພວກເຮົາ.